Kalandar
 |
Kalandar:
Trabzon ve civarında hem yılbaşı gecesine hemde mahalli takvimde yılın ilk ayı olan Ocak ayı karşılığı olarak kullanılan terimdir. Kalandar ( 13 Ocak ) günü bir hafta öncesinden gençler ve çocuklar arsında sık sık söylenir unutulmazdı, gencler aralarında şakalaşarak; biri diğerine gece gelecem çantamı iyi doldur diye takılır,diğeriyse “gel gel çantana kuruğu kesik kedi koyarım dolar” diye söyleşirlerdi.Gece olunca,gençler ve çocuklar anlaştıkları yerde toplanır,mahalledeki bütün evleri gezerek ; fındık,ceviz,mandalina vs.toplarlardı.
Küçük poşetlere uzun ip bağlanarak, kapı çalınır ve sessizce bekleyiş başlardı, bu bekleyiş sırasında konuşup gürültü yapan olursa diğeri, “sussana olum duyacaklar şimdi” diye serzenişte bulunurdu. “Maksat kim olduğunu belli etmemek, kimlik belli olursa gecenin ahengi bozulur.”Kapı açılınca biri biri ardına poşetleri kapıdan içeri atarak kenara kaçarlar,poşetlere fındık,ceviz,portakal vs. koyulunca ev sahibi “çek” diye bağırır ve poşetler bir anda dışarı çekilir,sonra yan komşuya uğranır, bu böyle gece geç saatlere kadar devam ederdi.Yarınsı gün komşuya, akşam size poşet atan bendim, yahu o poşete bir tanemi mandalina koyulur yazıktır gibisinden söyleşiler yapılırdı.Evde kalıp dışarı çıkmayanlarsa bir arkadaşın evinde toplanır tombala ,kızma birader vs. oyunlar oynardı.
Kalandarın ilk günü eve ilk giren kişinin ( Aile halkından olmayan ) taşıdığı özelliklere göre yılın iyi veya kötü geçeceğine işaret edildiğine inanılırdı. Eve kötü huyu, şanssızlığı ile tanınan ya da kör, topal, fakir, kısır kişilerin girmesinin o yıl felaket getireceğine inanılırdı. Bu yüzden bu önemli iş kadere bırakılmaz iyi huylu temiz giysili çocukların eve ilk giren olması sipariş bile edilirdi.Hatta mümkünse eve hiç kimse alınmazdı. Misafirliğe gidilmez,misafir kabul edilmezdi. Şimdilerde kalandarın ilk günleri eve misafir almama kuralı geçerli olmasada, gece geç saatlerde sokaklarda bağrışarak dolaşıp evlerden fındık,ceviz vs. toplayan çocuklara rastlamak hala mümkündür.